Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe zmieniło się po 25 latach. Nie ma w nim rewolucji, jest jednak kilka nowych, ważnych zapisów, dzięki którym znowelizowane rozporządzenie uwzględnia zmiany, jakie zaszły od 1998 roku. Pracodawcy powinni sprawdzić, na ile stworzone przez nich stanowiska pracy z monitorami ekranowymi są zgodne z aktualnymi minimalnymi wymaganiami bhp oraz zasadami ergonomii. Tam, gdzie to konieczne, w ciągu sześciu miesięcy powinni istniejące stanowiska dostosować do nowych wymagań.
Drugiego listopada 2023 r. zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 18 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Można powiedzieć, że czas już był najwyższy, bo w ciągu ostatnich 25 lat wiele się zmieniło – i to, w jaki sposób pracujemy, i to, z jakiego sprzętu korzystamy.
Jakie są najważniejsze zmiany w nowych przepisach?
Przede wszystkim nowe rozporządzenie uwzględnia to, że pojawiły się laptopy, korekcji wzroku możemy dokonywać również za pomocą szkieł kontaktowych oraz znosi dużą szczegółowość niektórych zapisów, dotyczącą wyposażenia stanowiska pracy. W tym ostatnim przypadku pozostawiono większą swobodę działania pracodawcom – pod względem tego, w jaki sposób zrealizują minimalne wymagania bhp i zasad ergonomii określone w załączniku do rozporządzenia.
Nowe przepisy obejmują stanowiska pracy z laptopami, w tym pracę zdalną
Krokiem w dobrą stronę jest usunięcie w nowelizacji wątpliwości, czy przepisy dotyczące stanowisk z monitorami ekranowymi obowiązują również w odniesieniu do laptopów. Już na początku załącznika do rozporządzenia znajdujemy zapis, że w przypadku stosowania systemów przenośnych – do których zaliczają się laptopy – przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, stanowisko pracy powinno być wyposażone w monitor stacjonarny lub podstawkę zapewniającą ustawienie ekranu tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu, oraz w dodatkową klawiaturę i mysz.
Co ważne, przepis ten dotyczy także osób wykonujących pracę zdalną. Skoro pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi wykonującemu pracę zdalną materiały i narzędzia pracy, w tym urządzenia techniczne, niezbędne do wykonywania pracy zdalnej, to również przy pracy zdalnej wymogi tego przepisu muszą zostać spełnione.
Prawodawca dopuszcza jednak możliwość, że jeśli powyższe wyposażenie nie zostanie zapewnione przez pracodawcę, obie strony mogą ustalić, że pracownik może użyć własnego, spełniającego powyższe wymogi sprzętu. Wiąże się to wówczas z wypłaceniem pracownikowi adekwatnego ekwiwalentu.
Stanowisko pracy określone mniej szczegółowo, z jednym wyjątkiem
Zauważalną zmianą w nowym załączniku do omawianego rozporządzenia jest odstąpienie od szczegółowych uregulowań dotyczących ustawień monitora, klawiatury, siedziska czy podnóżka. Zrezygnowano także z określania dystansu między sąsiednimi stanowiskami oraz odległością oczu pracownika od monitora. W tym drugim przypadku, dla własnego komfortu, warto mieć jednak w pamięci wytyczne rekomendowane przez okulistów i ergonomistów.
Wobec odstępowania od wcześniejszych precyzyjnych wytycznych, uwagę zwraca dodanie zapisu, że krzesło na stanowisku pracy, oprócz utrzymanych dotychczasowych wymogów odnośnie stabilności, wyprofilowania i regulacji siedziska i oparcia oraz możliwości obrotu wokół osi pionowej o 360 stopni, powinno mieć także podłokietniki z możliwością regulacji, czego nie było dotychczas.
Odnośnie stanowiska pracy – określono, że powinno być ono usytuowane w pomieszczeniu tak, by pracownik miał do niego swobodny dostęp, a oświetlenie zapewniało komfort pracy i było dostosowane do rodzaju wykonywanych prac. Nie ma tu już wprost odwołania do Polskich Norm. Odstąpiono także od jednoznacznego wskazywania utrzymywania wilgotności względnej powietrza na poziomie nie mniejszej niż 40 proc. w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy z monitorami ekranowymi. Wciąż jednak należy pamiętać o komforcie pracy.
Stanowisko wyposażone w monitor ekranowy powinno być tak zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń pracy, umożliwiającą umieszczenie wszystkich elementów obsługiwanych ręcznie w zasięgu kończyn górnych.
Z dotychczasowego rozporządzenia zniknął także zapis dotyczący najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, w tym poziomu hałasu oraz promieniowania, określonych przez odrębne przepisy i Polskie Normy. Organizatorzy stanowisk komputerowych nadal muszą mieć jednak na uwadze bezpieczne, higieniczne warunki pracy oraz zachowanie zasad ergonomii pracy i komfortu przy jej wykonywaniu w oparciu o przepisy prawa powszechnie obowiązującego.
Szkła kontaktowe również mogą być refundowane
Kolejną zmianą w zaktualizowanym rozporządzeniu, pokazującą wolę nadążania za zmianami w codziennym życiu, jest zapis o tym, że pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok, jeśli lekarz podczas badań profilaktycznych zdecyduje, że są one potrzebne pracownikowi podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Pojawienie się w przepisach soczewek kontaktowych na pewno ucieszy osoby noszące je na co dzień, których jest coraz więcej. Do tej pory mogły się czuć one poszkodowane wobec współpracowników noszących okulary, którym przysługiwała refundacja poniesionych kosztów.
Odtąd również pracownik używający do korekcji wzroku szkieł kontaktowych może się ubiegać się o refundację, jeśli w zaświadczeniu wydanym przez lekarza medycyny pracy znajdzie się informacja o obowiązku pracy w takich szkłach. Nowy zapis nie oznacza jednak obowiązku refundacji wszystkich udokumentowanych przez pracownika wydatków w tym względzie. Uznajemy, że analogicznie jak dotychczas, przyjęcie konkretnych rozwiązań pozostaje w gestii pracodawców, z ewentualnymi konsultacjami z przedstawicielami pracowników.
6 miesięcy na dostosowanie obecnych stanowisk pracy do nowych przepisów
Rozporządzenie weszło w życie 17 listopada 2023 r., a pracodawcy mają obowiązek w ciągu 6 miesięcy dostosować do minimalnych wymagań określonych w znowelizowanym rozporządzeniu stanowiska pracy utworzone przed opublikowaniem omawianego przepisu. Powinni o to zadbać przede wszystkim pracodawcy, którzy do tej pory stanowisk z laptopami nie traktowali tak samo jak stanowisk z monitorami stacjonarnymi.
Ze względu na nowelizację przepisów należy również przejrzeć w firmach i w razie potrzeby zaktualizować dokumenty wewnętrzne regulujące pracę zdalną, tak aby uwzględnić nowe zasady organizacji pracy z laptopami. Tam, gdzie zaszły zmiany, powinno się zapoznać ze zmienionymi regulacjami pracowników, których one dotyczą, i zebrać od nich oświadczenia o zgodności ich stanowisk z wymogami przepisów.
Stanowiska pracy z ekranami monitorowymi, utworzone po 17 listopada 2023 r., muszą już spełniać nowe wymagania.
Autorka: Anna Witkiewicz. Artykuł powstał we współpracy z Działem Nadzoru SEKA S.A.
0
0
Głos/y
Ocena artykułu