Włączanie ludzi w proces rozwijania kultury bezpieczeństwa odgrywa kluczową rolę. Inicjatywa każdego pracownika, który chce przyczynić się do jej budowania, jest na wagę złota. Oddolne działania członków zespołu, rosnąca samoświadomość oraz odpowiedzialność za zdrowie i życie to powód do zadowolenia zarówno dla firmowej społeczności, jak i dla pracodawcy.
Ewa Urbanek zastępca dyrektora Oddziału SEKA S.A. w Szczecinie
Inwestycja w bezpieczeństwo to również inwestycja w ludzi, ich kompetencje oraz zaangażowanie. Zwrot z takiej inwestycji może pojawić się szybciej niż nam się wydaje. Społeczny inspektor pracy, ze swoimi kompetencjami, umiejętnościami, znajomością zakładu pracy, ale również cieszący się zaufaniem kolegów i koleżanek z pracy, może okazać się jednym z ważniejszych filarów w procesie budowania kultury bezpieczeństwa nowoczesnego pod każdym względem przedsiębiorstwa.
W jaki sposób społeczny inspektor pracy może pomóc w procesie budowania kultury bezpieczeństwa w firmie?
Mówiąc najprościej, może aktywnie skorzystać ze swoich uprawnień zapisanych w ustawie o społecznej inspekcji pracy. SIP ma prawo m.in. przeprowadzać kontrole warunków pracy, a także brać udział w ustalaniu przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy. Realizacja takich działań kończy się sporządzeniem określonych dokumentów, które można umieścić w segregatorze i zapomnieć o temacie. Można też podejmować inicjatywy na rzecz poprawy warunków pracy. Aktywność i skuteczność działania są kluczowe w procesie budowania kultury bezpieczeństwa.
Czy każdy może zostać SIP? Jakie są wymagania pod względem formalnym i osobowościowym?
Wymagania formalne zostały określone w ustawie o SIP, gdzie wskazano, że społecznym inspektorem pracy może zostać pracownik, który jest członkiem związku zawodowego, a także pracownik spoza związku, jeżeli zakładowe organizacje związkowe tak postanowią. SIP nie może zajmować stanowiska kierowniczego bezpośrednio podległego pracodawcy. Powinien posiadać niezbędną znajomość zagadnień wchodzących w zakres działania społecznej inspekcji pracy, a także posiadać określony w ustawie staż pracy w branży oraz w zakładzie, w którym aktualnie pracuje.
Na uwagę zasługuje wymóg dotyczący niezbędnej wiedzy, ponieważ jest to obszar ochrony człowieka w procesie pracy, który nie ogranicza się tylko do bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników w procesie pracy, ale obejmuje wszystkie działy prawa pracy (w tym urlopy, czas pracy, wynagrodzenia i in.). Jako osoba prowadząca szkolenia dla SIP zauważam, że wielu nowo wybranych SIP nie ma świadomości, jak wielki jest to obszar, dlatego skupiam się podczas takich szkoleń głównie na zagadnieniach bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, namawiając uczestników do kontaktu z Państwową Inspekcją Pracy, gdy napotykają na trudne zagadnienia. Warto wspomnieć, że zarówno w ustawie o SIP, jak i ustawie o PIP jest mowa o współdziałaniu tego organu ze społeczną inspekcją pracy.
Pożądane cechy SIP to na pewno cechy dobrego społecznika, któremu będzie zależało na pracy i osiąganiu celów dla całej społeczności zakładu pracy:
- kreatywność,
- zaangażowanie,
- identyfikowanie się z organizacją,
- dobry kontakt ze współpracownikami.
Odwołam się ponownie do doświadczeń szkoleniowca – osoby zaangażowane i „ciekawskie” pozostają ze mną w kontakcie i mogę obserwować ich rozwój. Tematy, do których sięgają, już nie są zagadnieniami podstawowymi.
Jakie będzie posiadał uprawnienia, a jakie obowiązki pracownik, który zostaje SIP?
W ustawie o SIP możemy znaleźć rozdział zatytułowany „Zadania i organizacja społecznej inspekcji pracy”, ale nie wymieniono tam zadań, a jedynie uprawnienia. Żaden z przepisów zawartych w ustawie o SIP nie określa de facto zadań czy też obowiązków. Od zadań stawianych przez związki zawodowe oraz własnego zaangażowania i kreatywności zależy zatem, czy i jak społeczny inspektor pracy będzie korzystał ze swoich uprawnień. To potwierdza, jak te cechy są ważne u każdego SIP.
Społeczny inspektor pracy będzie na pewno powoływany do zespołu badającego przyczyny i okoliczności wypadków przy pracy oraz do komisji BHP. W tym przypadku zadania zespołu zostały ściśle określone w ustawie „wypadkowej” i przepisach wykonawczych. Podobnie w przypadku komisji BHP – zadania komisji określa ustawa Kodeks pracy: „Zadaniem komisji BHP jest dokonywanie przeglądu warunków pracy, okresowej oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, opiniowanie podejmowanych przez pracodawcę środków zapobiegających wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, formułowanie wniosków dotyczących poprawy warunków pracy oraz współdziałanie z pracodawcą w realizacji jego obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy”.
Czego nauczy się pracownik podczas szkolenia na SIP i jak będzie mógł tę wiedzę wykorzystać w praktyce, również podczas współpracy z Inspektorem BHP lub pracodawcą?
Przede wszystkim nauczy się, gdzie i jak szukać przepisów oraz zasad, jak je interpretować – ludzie często nie zdają sobie sprawy z tego, że regulacje prawne określają ramy funkcjonowania zakładu pracy. Uczestnik szkolenia dowie się, od czego zacząć i jak wykorzystywać swoje uprawnienia. Otrzyma wskazówki dotyczące formułowania uwag i wniosków, jeżeli napotka nieprawidłowości techniczne, organizacyjne lub wynikające z niebezpiecznych zachowań pracowników.
Z tym ostatnim wiąże się duża trudność, ponieważ „w razie stwierdzenia naruszenia przez pracownika przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, społeczny inspektor pracy zwraca uwagę pracownikowi na obowiązek przestrzegania tych przepisów i zasad”, a to przecież jest kolega lub koleżanka z pracy, wobec których może stosować teraz swoje władcze uprawnienia. SIP zostanie ponadto przeprowadzony krok po kroku przez proces postępowania powypadkowego.
Kluczowa w kompetencjach społecznego inspektora pracy jest umiejętność negocjacji i przekonywania do zmian. W jaki sposób trenować tę kompetencję, aby być skutecznym w działaniu?
Podstawą będzie zawsze zdobywanie i doskonalenie wiedzy z zakresu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w danym środowisku pracy. Bez tego SIP nie będzie dla pracodawcy partnerem do rozmów, a jedynie „natrętną muchą”. Pozyskując odpowiednią wiedzę, SIP będzie pewny swoich racji i dopiero wówczas można mówić o szlifowaniu kompetencji miękkich.
Wiele zależy od poziomu kultury bezpieczeństwa w danej organizacji, w tym świadomości i zaangażowania kierownictwa zakładu na każdym szczeblu struktury organizacyjnej – to tworzy środowisko, w którym będzie się poruszał SIP.
0
0
Głos/y
Ocena artykułu
