Pandemia zrewolucjonizowała rynek i na dobre wprowadziła pracę zdalną jako jeden z modeli pracy. To, co w 2020 roku okazało się wyższą koniecznością, w opinii pracodawców dobrze się sprawdziło, a młodsze pokolenia nie chcą już się zatrudniać w firmach, które nie oferują możliwości pracy zdalnej lub hybrydowej. Jednak praca zdalna to nie tylko plusy, ale także nowe wyzwania – zarówno dla pracowników, jak i pracodawców.
1. Możliwość pracy zdalnej podczas pandemii pozytywnie ocenili i pracodawcy, i pracownicy.
2. Doceniliśmy, że nie tracimy czasu na stanie w korkach dwa razy dziennie, ale już wkrótce odkryliśmy, że… zaoszczędzony czas kradnie nam praca i coraz trudniej o work-life balance.
3. Praca zdalna została z nami na dobre. A skoro już wiemy, że szybciej niż praca w biurze może prowadzić do wypalenia zawodowego, pracodawcy powinni dobrze przemyśleć jej zasady.
Jedno jest pewne – gdyby nie pandemia, pracodawcy wciąż zastanawialiby się, czy można zaufać pracownikom i pozwolić im na pracę z domu. Pandemia wymusiła tę sytuację, a organizacje przekonały się, że ludzie ich nie zawiedli. Według raportu Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej (PARP) „Aspekty pracy zdalnej z perspektywy pracownika, pracodawcy i gospodarki”, po wybuchu pandemii COVID-19, aż 92 proc. przedsiębiorców zadeklarowało, że efektywność pracy zdalnej jest dobra lub bardzo dobra. Z kolei dla 38 proc. pracowników, głównie młodszych, zmiana trybu pracy na zdalny nie stanowiła problemu – donoszą naukowcy z Akademii Leona Koźmińskiego i Uniwersytetu SWPS, którzy zbadali kondycję psychiczną Polaków na home office. Wiele osób już od dawna tęskniło za takim modelem pracy, który ograniczyłby czas tracony na dojazdy do pracy i dał możliwość spędzania więcej czasu z rodziną. Według PARP, aż 84 proc. badanych deklarowało, że pozytywną konsekwencją home office jest brak konieczności dojazdu do pracy.
Emocjonalny koszt pracy zdalnej
Jednak każdy kij ma dwa końce. I po pierwszych zachwytach nad oszczędnością czasu i możliwością zrobienia prania w godzinach pracy, pracownicy i pracodawcy zaczęli odkrywać wyzwania związane z nową sytuacją. A dotyczyły one przede wszystkim zatarcia granicy między czasem pracy a czasem prywatnym, bo pracowaliśmy i żyliśmy w tej samej przestrzeni. Według naukowców z ALK i Uniwersytetu SWPS, ponad połowa badanych miała poczucie, że pracuje więcej i dłużej niż przed pandemią. Jedna piąta osób skarżyła się na brak odpowiednio komfortowych warunków do pracy, a 12 proc. trudność sprawiało jednoczesne skupienie się na pracy i pogodzenie jej z potrzebami domowników. Zapewne wszyscy pamiętamy te sytuacje, gdy podczas spotkań online niespodziewanie zaczynało płakać u kogoś dziecko czy po klawiaturze laptopa uparcie biegał kot. Dużo trudniej było też odpocząć, gdy po pracy nie można było zamknąć za sobą drzwi i zmienić otoczenia, czy nie odpisać na maila, skoro i tak służbowy laptop czy telefon mieliśmy wciąż tuż obok.
Pracodawcy obniżyli koszty funkcjonowania biur, jednak na dużo większą skalę niż wcześniej spotkali się z trudnościami zarządzania rozproszonymi zespołami. Według raportu PARP, 37 proc. pracodawców wskazało, że praca zdalna jest niekorzystna dla integracji i współpracy zespołów, a 57 proc. respondentów za największy minus pracy zdalnej uznało brak możliwości poznawania nowych osób dołączających do firmy.
WHO alarmuje
Pandemia minęła, praca zdalna z nami została i od kwietnia 2023 znalazła się w Kodeksie pracy. Pracodawcy i pracownicy powinni mieć świadomość jej wpływu na zdrowie psychiczne, by jak najlepiej nią zarządzić. Już w 2022 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), obserwując globalny problem, jakim stało się wypalenie zawodowe związane z pracą z domu, alarmowała, że jeśli firmy i pracownicy nie znajdą wspólnego sposobu na zarządzanie pracą zdalną, ten model pracy może poważnie zagrozić zdrowiu pracowników.
Praca zdalna męczy bardziej niż praca w biurze
Psychoterapeuta Wojciech Eichelberger w rozmowie z magazynem „Zwierciadło” (nr 4/2023) zwraca uwagę, że praca z domu dużo szybciej wyczerpuje życiową energię, bo utrudnia zachowanie work-life balance, które jest niezbędne dla naszego zdrowia psychofizycznego. Trudniej zapewnić sobie uporządkowaną strukturę dnia, czas na kontakty towarzyskie i rozrywkę. Tych ostatnich w pewien sposób dostarczamy też sobie, pracując w biurze – to chwile pogaduszek przy kawie, wspólnych wyjść na lunch, a nawet pozdrowień i żartów, gdy mijamy się na korytarzu, które dla wielu z nas są bardzo ważne i wpływają na samopoczucie. Pracując zdalnie i mając ze sobą kontakt tylko online, często nawet bez kamerki, pozbawiamy się tego. Przeciążenie pracą, niemożność pełnego zrelaksowania się po pracy i brak kontaktów z innymi twarzą w twarz, wyizolowanie, może w rezultacie doprowadzić do wypalenia i rozchwiania emocjonalnego.
Co może być ratunkiem?
Eichelberger mówi o potrzebie uczenia się asertywnego stawiania granic i odpowiedzialności za własne wybory. O organizacji pracy, w którym jest miejsce na prawdziwy odpoczynek, a nie wykorzystywanie przerwy po to, by rzucić się w obowiązki domowe. Radzi, by 20-minutową przerwę wykorzystać raczej na relaksacyjne techniki oddechowe, które pomogą się zregenerować.
Trzeba jednak pamiętać, że nie tylko pracownicy powinni uczyć się zachowania higieny pracy podczas pracy zdalnej. Powinni ich w tym też wspierać pracodawcy, zapewniając takie zasady pracy zdalnej, które pomogą pracownikom zachować ich dobrostan.
Dobre praktyki w tym względzie pomaga budować organizacjom międzynarodowa norma ISO 45003. Warto ją znać, by wiedzieć, na jakie aspekty organizacji pracy zwrócić uwagę, by przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu pracowników, a także jak identyfikować zagrożenia, minimalizować związane z nimi ryzyka, a w razie ich wystąpienia – jak rozwiązywać sytuacje kryzysowe. Wdrożenie, monitorowanie i nieustanne doskonalenie odpowiednich procedur pozwoli stworzyć organizacjom zdrowsze środowisko pracy i uchroni je przed częstymi absencjami czy rotacjami pracowników, wynikającymi z pogorszenia ich zdrowia psychicznego.
Autorka: Anna Witkiewicz
Źródła:
1. Raport Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej „Aspekty pracy zdalnej z perspektywy pracownika, pracodawcy i gospodarki”, 2022
2. https://www.kozminski.edu.pl/pl/review/praca-zdalna-bardziej-stresujaca-niz-sadzono-tak-wynika-z-badan-przeprowadzonych-przez
3. https://obserwatorgospodarczy.pl/2022/02/21/wplyw-pracy-zdalnej-na-zdrowie-jest-niekorzystny/
4. „Zwierciadło” nr 4/2023, rozmowa Beaty Pawłowicz z Wojciechem Eichelbergerem „Przekładaniec”
0
0
Głos/y
Ocena artykułu
